De functie
Een essentieel onderdeel in de Eend is de spaningsregelaar. Hij komt voor in veel verschillende uitvoeringen zit vaak vlak bij de accu en er lopen 3 draden naar toe. De spanningsregelaar doet wat zijn naam doet vermoeden. Hij regelt de spanning. Het zorgt er voor dat onafhankelijk van de snelheid waarmee de motor draait de accu met de juiste spanning geladen wordt en de boordspanning dus netjes +/- 13,8 Volt is. Dus niet zoals op de fietsdynamo de bergaf groot licht en berg op in het donker.
De werking
Nog wat dieper op de werking van het geheel. Een dynamo zonder spanningsregelaar en accu, bijvoorbeeld gemonteerd op een boormachine, zal hoe hard deze ook draait geen laadspanningafgeven. De dynamo moet met een toegevoerde spanning “bekrachtigd” worden pas dan zal hij spanning afgeven. De bekrachtigingsspanning zorgt er voor dat het magnetisme onstaat waarmee de draaiende dynamo de laadspanning kan opwekken. Toerental en bekrachtingsspanning kunnen varieren dus bij een laag toerental is er een hogere bekrachtigingsspanning om de dynamo een 12 Volt laadspanning af te laten geven. Bij hogere toeren is de bekrachtigingsspanning lager.
Het Schema
Het schema spreekt bijna voor zich. De letter C is de schakelaar in het Contactslot. De letter Z is de blauwe zekering 2 in het zekeringenkastje. De Dynamo heeft 2 aansluitingen, de + naar de accu en de EXC. waar de bekrachtigingsspanning van de regelaar op komt. Omdat de – (min) van de accu, het huis van de dynamo en regelaar via de massa (het ijzer van het voertuig) aan elkaar verbonden zijn is de regel(stroom)kring rond.
De controle instrumenten
Het Club type heeft in het luxe instrumentarium een spanningsmeter waarop de boord spanning enigsinds gecontroleerd kan worden. Staat de spannings meter helemaal in het rood (rechts) dan is de spanning te hoog en zal de accu gaan koken en defect raken. Gevolg de ontsteking krijgt geen voeding meer en je komt stil te staan. Staat de meter helemaal links dan wordt de accu niet bijgeladen en zal dus langzamerhand leeg raken. De ontsteking krijgt weer geen voeding meer en je komt ook stil te staan. Een type Special heeft geen spanningsmeter bij dus moet er dus meer op andere signalen gelet worden.
Foutzoeken als de accu niet meer wordt bijgeladen
De oorzaak kan zijn:
| 1. | Gebroken snaar van de ventilator naar de dynamo. Dit is met het oog makkelijk te controleren je kunt zien dat de dynamo dan niet meer mee draait. |
| 2. | Defecte zekering 2, die met de blauwe punt, in het zekeringenkastje De spanningsregelaar kan nu geen bekrachtigingsspanning naar de dynamo leveren. Deze zelfde zekering verzorgt ook de voeding van de ruitenwissers. Werken deze ook niet dan is de kans groot dat alleen de zekering (16A) defect is. |
| 3. | Dat de regelaar defect is. Deze is, als je een reserveexemplaar bij je hebt, makkelijk te vervangen. Stekkertje los, defecte van zijn plaats, nieuwe monteren, stekkertje vast. Heb je geen reserve exemplaar maar ben je wel handig dan is er nog een noodreparatie maar wel met een kanttekening. Haal het stekkertje van de spanningsregelaar los. Sluit tussen de + en de EXC van de dynamo een (dim- of grootlicht) lamp aan. Regel met die lamp en eventuele verbruikers zodanig dat de dynamo bij gematigde toeren +/- 13,8 volt afgeeft en rijdt met overeenkomstige snelheid naar het reparatieadres, |
| 4. | Dynamo defect, koolborstels versleten, spoel doorgebrand. Voor de sleutelaar met een reserve exemplaar in de auto ook geen probleem, voor de doorsnee deusevo rijder is het advies alle grootverbruikers in de auto uitschakelen. Dus geen achterruitverwarming of verlichting aan en de kortste weg naar en reparatieadres. Rijd je in een groep met meer auto’s wissel dan om de zoveel tijd van accu en zorg dat je zo steeds een volle hebt totdat je de reparatie kunt uitvoeren. |
| 5. | Ergens een los contact bij spanningsregelaar of dynamo. |
Foutzoeken als de accu te hoog wordt bijgeladen
Oorzaak is vaak een defecte spanningsregelaar. Door het losnemen van de stekker op spanningsregelaar voorkom je in iedergeval een kokende accu.
Advies
Als je handig bent zorg je voor een reserve snaar en spanningsregelaar in je auto.Natuurlijk heb je zekeringen standaard aan boord. Voor de Special rijders, je kunt van die boordspanning controle lampjes krijgen. Groen geel en rood voor goed, normaal en te laag. Als je al jaren probleemloos rijdt laat preventief je koolborstels van je dynamo vervangen en houdt de oude als reserve.
Veel onbezorgde kilometers en met een citronische groet,
Ronald Bouman
Veenendaal
ronald@2cv.nl
www.ronaldbouman.com
Alle rechten voorbehouden. Alle tekst, foto’s en tekeningen van deze uitgave mogen gebruikt worden voor niet commerciële doeleinden met vermelding van de naam van de auteur. Voor commercieel gebruik mag niets van dit artikel worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, het zij elektronisch, mechanisch, door foto kopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de auteur.
De auteur is in geen geval aansprakelijk voor eventuele schade, daaronder zonder enige beperking begrepen directe schade, indirecte schade, incidentele schade, speciale schade, strafrechtelijke sancties, gevolgschade of andere schade (daaronder zonder enige beperking begrepen misgelopen winsten, inkomstendervingen of vergelijkbare economische verliezen) als gevolg van een handeling, onrechtmatige daad of andere oorzaak, voortvloeiend uit het gebruik of de onmogelijkheid tot het gebruik van het materiaal dat in dit artikel of in een gekoppelde artikel beschikbaar is, zelfs indien hij van de mogelijkheid van een dergelijke schade op de hoogte is gesteld. Evenmin is hij aansprakelijk voor eventuele claims van derden.